Gruzja – TOP 11 co warto zobaczyć

Gruzja to malowniczy kraj położony na pograniczu Europy i Azji, znany ze swojej bogatej historii, różnorodnych krajobrazów i gościnności mieszkańców. Otoczona górami Kaukazu, Gruzja oferuje unikalne połączenie kultury wschodniej i zachodniej, z przepięknymi winnicami, zabytkowymi klasztorami i dynamiczną stolicą Tibilisi. Kraj ten jest również kolebką starożytnej tradycji produkcji wina oraz domem dla wyjątkowej kuchni, przyciągając miłośników historii, przyrody i kulinarnych doświadczeń.

Kuchnia gruzińska to prawdziwa uczta dla zmysłów, pełna intensywnych smaków i aromatów, które odzwierciedlają różnorodność kulturową i geograficzną kraju. Do najbardziej znanych dań należą chaczapuri – serowy placek, który występuje w różnych regionalnych wariantach, oraz chinkali – pierogi wypełnione soczystym mięsem i aromatycznym bulionem. Kuchnia gruzińska łączy w sobie świeże zioła, przyprawy i składniki takie jak bakłażany, orzechy włoskie, czosnek oraz różnorodne sery, co sprawia, że jest niezwykle różnorodna i zadowoli nawet najbardziej wymagające podniebienia. Kolejny gruziński przysmak to Czurczhela, popularny szczególnie w okresie zbiorów winogron. Jest to słodki i energetyczny smakołyk, który przygotowuje się, zanurzając sznur z nawleczonymi orzechami (najczęściej włoskimi) w gęstym syropie z soku winogronowego, zwanego tatara. Proces ten powtarza się kilkakrotnie, aby uzyskać charakterystyczną, gładką powłokę. Czurczhela jest często nazywana „gruzińskim snickersem” ze względu na swoją pożywność i słodki smak. Będąc w Gruzji nie możesz niespróbować tradycyjnego wysokoprocentowego alkoholu (50-70%), jakim jest czacza. Produkowana jest głównie z winogron, ale może być również destylowana z innych owoców, takich jak brzoskwinie czy śliwki. Nie ośmielę się napisać ile kg przybyło po 10 dniowym pobycie w Gruzji 🙂 ale nie mogliśmy się oprzeć tej przepysznej kuchni.

Dość niecodziennym dla nas widokiem są gruzińskie zwierzęta domowe, które swobodnie poruszają się po ulicach, takie jak krowy, konie, kozy czy świnie. Tego rodzaju widoki są powszechne, a zwierzęta te często przemieszczają się same, szukając jedzenia lub wracając do swoich właścicieli. Zastanawiamy się skąd takie zwierzę, przykładowo krowa, wie że już pora wracać do domu. Zawsze wracały o tej samej porze (ok.19:00). Zwierzęta swobodnie poruszające się można zobaczyć wszędzie, widzieliśmy świnki pod komisariatem policji czy krowę pasącą się na środku autostrady na pasie zielonym 🙂

CO WARTO ZWIEDZIĆ W GRUZJI:

1. Kanion Martvili

Kanion Martvili położony jest około 50 km od Kutaisi w Gruzji. Nie jest zbyt duży. Największą atrakcją jest krótki spływ pontonem (obowiązkowo z przewodnikiem) po rzece Abasha, który pokazuje nam prawdziwe piękno tego wąwozu. To miejsce to cud natury. Spływ trwa bardzo krótko ok. 20 minut, aby zobaczyć pozostałą część kanionu wystarczy 15-20 minut. Zobaczycie tam nieskazitelnie czystą wodę, w tym przepiękne wodospady. Wszędzie dookoła kanion otoczony jest niezliczoną ilością zieleni. Żadne zdjęcia nie pokażą całego piękna tych miejsc.

Więcej informacji o Martvili przeczytasz TUTAJ!

2. VARDZIA – Skalne Miasto

Vardzia to niezwykłe skalne miasto-klasztor w Gruzji, wykute w XII wieku w zboczach gór nad rzeką Mtkwari. Powstałe za panowania króla Giorgiego III i jego córki, królowej Tamary, pełniło funkcję fortecy i duchowego centrum. Kompleks składa się z około 300 komnat, kościołów, piwnic na wino oraz systemu tuneli obronnych. Główna atrakcja to Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z pięknymi freskami przedstawiającymi królową Tamarę. Vardzia zachwyca swoją tajemniczością, wyjątkową architekturą i panoramicznymi widokami na dolinę.

Więcej o Vardzii przeczytasz TUTAJ!

W okolicy Vardzii jest mnóstwo takich miejsc, może nie tak imponująco wielkich ale również wartych odwiedzenia. Wartym odwiedzenia jest Vanis Kvabebi. Vanis Kvabebi to starożytne skalne miasto położone w regionie Samcche-Dżawachetia w południowej Gruzji, niedaleko Vardzii. Kompleks ten pochodzi z VIII wieku i jest znacznie mniej popularny niż Vardzia, co czyni go bardziej spokojnym miejscem do zwiedzania. Vanis Kvabebi składa się z licznych jaskiń i korytarzy wykutych w skałach, które kiedyś służyły jako miejsce życia i modlitwy dla mnichów. Na uwagę zasługują także pozostałości murów obronnych i niewielki kościół przyklejony wysoko do skały (poniżej na pierwszym zdjęciu w prawym górnym rogu, mały biały kościółek). Miejsce to jest świadectwem dawnej architektury skalnej i życia monastycznego w regionie. Na chwilę obecną żyje tu 4 mnichów.

3. Zamek Rabati w Achalciche

Decydując się na wycieczkę do Vardzi warto odwiedzić Achalciche. Zamek Rabati w Achalciche to imponujący kompleks historyczny w południowej Gruzji, którego historia sięga IX wieku. Twierdza, odnowiona w 2012 roku, łączy wpływy różnych kultur i religii, takich jak chrześcijaństwo, islam i judaizm. Na jej terenie znajdują się m.in. meczet, synagoga, prawosławny kościół, muzeum oraz Pałac Dżakelów. Rabati jest symbolem wielokulturowości regionu i stanowi jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Gruzji.

Więcej o Zamku Rabati przeczytasz TUTAJ!

Jadąc z Vardzii do Achalciche, po drodze możecie zwiedzić zamek Chertwisi, położony w południowej Gruzji nad rzeką Mtkwari, to jedna z najstarszych twierdz w kraju, której początki sięgają II wieku p.n.e. Zamek odegrał ważną rolę obronną w czasach starożytnych i średniowieczu, strzegąc szlaków handlowych regionu. Dziś można podziwiać jego dobrze zachowane mury, wieże oraz malownicze widoki na okolicę. Chertwisi, choć mniej znany niż inne gruzińskie twierdze, stanowi fascynujący przystanek w drodze do miasta skalnego Vardzia. Wstęp do zamku jest darmowy.

4.TIBILISI – stolica Gruzji

Tbilisi, stolica Gruzji, to miasto pełne kontrastów, gdzie nowoczesna architektura łączy się z zabytkowymi budowlami i malowniczymi uliczkami. Położone nad rzeką Kurą, otoczone górami, Tbilisi przyciąga turystów swoją historią, kulturą i wyjątkową atmosferą, która odzwierciedla zarówno wschodnie, jak i zachodnie wpływy.

Co warto zwiedzić w Tbilisi:

• Stare Miasto (Dzveli Tbilisi) – Urokliwe, wąskie uliczki, tradycyjne gruzińskie domy z drewnianymi balkonami oraz zabytkowe kościoły to serce Tbilisi.

• Twierdza Narikala – Wznosząca się nad miastem twierdza z IV wieku, oferuje zapierające dech w piersiach widoki na Tbilisi i rzekę Kurę. Na twierdzę dostaniesz się kolejką linową i naprawdę polecam wjechać na górę, ponieważ widoki z kolejki są niesamowite. Twierdza Narikala była wielokrotnie rozbudowywana i przekształcana przez różne imperia, które rządziły Tbilisi, w tym Arabów, Gruzinów, Turków i Mongołów. W XVIII wieku część twierdzy została zniszczona przez trzęsienie ziemi, ale jej ruiny wciąż dominują nad miastem, stanowiąc imponujące świadectwo historii Tbilisi. Wewnątrz murów twierdzy znajduje się odbudowana w XX wieku cerkiew św. Mikołaja, która zastąpiła wcześniejszy kościół z XII wieku. Wnętrze zdobią freski przedstawiające sceny z Biblii i historii Gruzji.

• Pomnik Matki Gruzji (Kartlis Deda), symbolizuje ducha narodu gruzińskiego oraz jego postawę wobec przyjaciół i wrogów. Statua przedstawia kobietę w tradycyjnym stroju gruzińskim, która w jednej ręce trzyma kielich wina, a w drugiej miecz. Kielich wina symbolizuje gościnność Gruzinów i ich gotowość do przywitania przyjaciół, natomiast miecz reprezentuje determinację do obrony kraju przed wrogami. Pomnik, znajdujący się na wzgórzu Sololaki, góruje nad Tbilisi i jest jednym z najważniejszych symboli stolicy, przypominając o odwadze i gościnności Gruzinów.

• Łaźnie siarkowe w dzielnicy Abanotubani – to jedno z najważniejszych miejsc historycznych i kulturalnych stolicy Gruzji. Położone w malowniczej części starego miasta, łaźnie te zasilane są naturalnymi źródłami termalnymi, bogatymi w siarkę, które od wieków słyną ze swoich właściwości leczniczych. Woda o temperaturze około 40-50°C pomaga w leczeniu problemów skórnych, bóli stawów oraz ogólnym odprężeniu ciała. Tradycyjne, murowane kopuły łaźni dodają temu miejscu orientalnego charakteru, a kąpiel w siarkowych wodach stała się obowiązkowym punktem dla turystów odwiedzających Tbilisi. W okolicy unosi się specyficzny zapach, więc od razu zorientujecie się, że gdzieś obok są łaźnie.

• Most Pokoju i Pałac Prezydencki – to nowoczesna, imponująca konstrukcja, która stała się jednym z symboli miasta. Otwarto go w 2010 roku nad rzeką Kurą, łącząc starą część Tbilisi z nowoczesnym centrum. Charakterystyczna, falista konstrukcja mostu wykonana z metalu i szkła symbolizuje połączenie tradycji z nowoczesnością, a nocą zachwyca iluminacją LED, która tworzy dynamiczne efekty świetlne. Na wzgórzu będzie widoczny Pałac Prezydencki, który znajduje się w malowniczej okolicy, oferując widoki na miasto i rzekę Kurę, stanowiąc jedno z ważniejszych miejsc politycznych i symbolicznych w kraju.

• Katedra Sameba w Tbilisi, znana również jako Sobór Trójcy Świętej, to największy i jeden z najważniejszych symboli religijnych w Gruzji. Zbudowana na wzgórzu św. Eliasza, jej budowa została ukończona w 2004 roku, a monumentalna bryła katedry dominuje nad panoramą miasta. Sameba jest jednym z najwyższych prawosławnych kościołów na świecie, wznosząc się na wysokość 87 metrów. Łączy tradycyjny gruziński styl architektoniczny z nowoczesnymi elementami, a jej wnętrze zdobią piękne freski, ikony oraz rzeźby.

• Plac Wolności w Tbilisi to centralny punkt miasta, który symbolizuje niepodległość i suwerenność Gruzji. Na jego środku stoi imponująca Kolumna Świętego Jerzego, ozdobiona złotą rzeźbą przedstawiającą św. Jerzego walczącego ze smokiem – patrona Gruzji i symbolu zwycięstwa dobra nad złem. Kolumna, wzniesiona w 2006 roku, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Tbilisi i miejscem ważnych zgromadzeń oraz uroczystości narodowych.

5. Kanion Okatse

Kanion Okatse to jedno z najbardziej malowniczych miejsc w Gruzji, położone w regionie Imeretii niedaleko miasta Kutaisi. Charakteryzuje się spektakularnymi widokami na głębokie, skaliste ściany oraz licznymi wodospadami. Atrakcją jest metalowa kładka zawieszona nad przepaścią, która umożliwia spacer z zapierającymi dech w piersiach panoramami. Zwiedzanie jest bezpieczne i dostępne za opłatą, a teren jest otwarty sezonowo – zazwyczaj od wiosny do jesieni. Warto zarezerwować bilety wcześniej, zwłaszcza w szczycie sezonu turystycznego.

Więcej o Kanionie Okatse przeczytasz TUTAJ!

6. USHGULI – najwyżej położona, zamieszkana wioska w Europie

Ushguli to najwyżej położona zamieszkana wioska w Europie, znajdująca się w malowniczym regionie Swanetia w północno-zachodniej Gruzji. Położona na wysokości około 2200 metrów n.p.m., wioska składa się z czterech osad: Zhibiani, Chvibiani, Murqmeli i Chazhashi, przy czym Chazhashi znajduje się na liście UNESCO dzięki unikalnym wieżom obronnym.

Co warto zobaczyć w Ushguli?

1. Wieże obronne – Charakterystyczne kamienne wieże z okresu średniowiecza, które pełniły funkcję schronienia i obrony.
2. Kościół Lamaria – XI-wieczny kościółek położony na wzgórzu, oferujący zapierające dech w piersiach widoki na górę Szchara, najwyższy szczyt Gruzji.
3. Widok na lodowiec Szchary – Ushguli jest świetną bazą wypadową na trekking w kierunku lodowca Szchary.

7. Tama Enguri

Tama Enguri to imponująca konstrukcja hydrotechniczna położona w północno-zachodniej Gruzji na rzece Enguri. Jest jedną z najwyższych zapór łukowych na świecie i kluczowym elementem gruzińskiego systemu energetycznego.

Podstawowe informacje:

• Wysokość: 271,5 metra – jest to najwyższa tama w Gruzji i jedna z najwyższych w Europie.
• Długość: 728 metrów.
• Budowa: Rozpoczęta w 1961 roku, zakończona w 1987 roku, jeszcze w czasach ZSRR.
• Cel: Główne zadanie tamy to produkcja energii elektrycznej. Woda z rzeki Enguri napędza elektrownię wodną o mocy 1300 MW. Elektrownia Enguri dostarcza około 40% energii elektrycznej używanej w Gruzji.

Ciekawostki:

1. Tama Enguri jest piątą najwyższą tego typu konstrukcją na świecie.
2. Jej zbiornik tworzy sztuczne jezioro o powierzchni około 13 km², które jest popularnym celem turystycznym.
3. Zapora znajduje się w pięknym otoczeniu Kaukazu, co czyni ją atrakcyjnym miejscem dla fotografów i miłośników przyrody.

Zwiedzanie:

Tama nie jest formalnie otwarta dla turystów, ale w okolicy można znaleźć punkty widokowe oferujące wspaniałe panoramy. Wycieczki organizowane przez lokalne biura turystyczne czasem uwzględniają wizytę w pobliżu tamy.

8. Jaskinia Prometeusza

Jaskinia Prometeusza (Prometheus Cave) to jedna z najbardziej znanych atrakcji Gruzji, znajdująca się w regionie Imeretii, niedaleko miasta Kutaisi. Jest to największa udostępniona turystom jaskinia w kraju, przyciągająca swoim magicznym wnętrzem i niezwykłą atmosferą.

Informacje praktyczne:

• Lokalizacja: Wieś Kumistavi, około 20 km od Kutaisi.
• Godziny otwarcia: Jaskinia jest zwykle otwarta codziennie od rana do wieczora, ale godziny mogą się różnić w zależności od sezonu.
• Bilety:
  • Wstęp kosztuje około 23 GEL dla dorosłych.
  • Opcja rejsu łodzią wiąże się z dodatkową opłatą (około 17 GEL).

9. BATUMI

Batumi, położone na wybrzeżu Morza Czarnego, łączy nowoczesność z tradycją, co można zobaczyć na przykładzie futurystycznych budowli takich jak Wieża Alfabetu, symbolizująca unikalne gruzińskie pismo, budynek Uniwersytetu Technologicznego z zainstalowanym diabelskim młynem na 27 piętrze czy Wieża Czaczy, która wieczorami oferuje widowiskowe pokazy z fontannami. W Ogrody Botanicznym Batumi, położonym na wzgórzach nad morzem, można podziwiać setki gatunków roślin z różnych stref klimatycznych.

Miłośnicy historii powinni odwiedzić Plac Europy z posągiem Medei, który nawiązuje do mitologii greckiej, oraz stare miasto, gdzie można przechadzać się wśród brukowanych uliczek i podziwiać odrestaurowane budynki z XIX wieku. Warto także zwiedzić Batumski Bulwar, który rozciąga się wzdłuż wybrzeża i jest idealnym miejscem na spacer, a wieczorami oferuje piękne widoki na oświetlone miasto. W Delfinarium Batumi można zobaczyć pokazy delfinów, które są atrakcją zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.

10. GRUZIŃSKA DROGA WOJENNA

Gruzińska Droga Wojenna (გორის სამხედრო გზა, Goris Samkhedro Gza) to malownicza i historycznie znacząca trasa łącząca Tbilisi, stolicę Gruzji, z rosyjskim Władykaukazem. Przebiegając przez majestatyczne góry Kaukazu, ta ponad 200-kilometrowa droga ma nie tylko strategiczne znaczenie, ale również bogatą historię, sięgającą starożytności.

Droga była wykorzystywana od wieków jako ważny szlak handlowy, a w czasach Imperium Rosyjskiego została przekształcona w trasę militarną, służąc do transportu wojsk i sprzętu. Na trasie znajdują się ważne punkty historyczne i przyrodnicze, takie jak Twierdza Ananuri, Przełęcz Krzyżowa, ośrodek narciarski Gudauri, Stepancminda, Gergeti (widok na Kazbek). Droga zachwyca również niesamowitymi widokami na góry, doliny i dziką naturę, co czyni ją popularnym celem podróży turystów i miłośników przygód. Niestety trafiliśmy na deszczową pogodę i widok na Kazbek zasłoniły chmury ale i tak było warto. Widoki niesamowite.

11. Gori

Gori to miasto w centralnej Gruzji, położone w regionie Szida Kartli, około 80 km na zachód od Tbilisi. Znane jest przede wszystkim jako miejsce narodzin Józefa Stalina, a także dzięki swojemu strategicznemu położeniu oraz historycznym zabytkom.

Co warto zobaczyć w Gori?

1. Muzeum Stalina
   Główna atrakcja miasta, poświęcona życiu i działalności Józefa Stalina. Kompleks obejmuje muzeum, dom rodzinny Stalina oraz jego osobisty wagon kolejowy. Wystawa prezentuje zarówno przedmioty codziennego użytku dyktatora, jak i propagandowe materiały z czasów jego rządów.
2. Twierdza Gori
   Zabytkowa twierdza z czasów średniowiecza, górująca nad miastem. Z jej murów rozciąga się malowniczy widok na okolice. Jest symbolem obronnym regionu i przypomina o burzliwej historii Gruzji.
3. Sobór Narodzenia Matki Bożej
   Prawosławna świątynia w centrum miasta, ważny ośrodek religijny i kulturowy.
4. Uplisciche (ok. 10 km od Gori)
   Skalny kompleks mieszkalno-świątynny, będący jedną z najstarszych osad miejskich na terenie Gruzji. Idealne miejsce dla miłośników archeologii i historii.